Reorganisatie: Een collectieve opluchting

Eenmaal in mijn loopbaan heb ik een reorganisatie meegemaakt. Hoewel ik toen pas een paar maanden bij dat bedrijf werkte, leek het na die gebeurtenis alsof ik er al jaren zat. Reorganisaties hebben blijkbaar een niet te onderschatten verbindende kracht tussen de overgebleven werknemers.

Uit onderzoek blijkt inderdaad dat mensen die een spannende ervaring met elkaar delen, zich na die ervaring meer met elkaar verbonden voelen. Dat klinkt wellicht wat abstract, dus ik zal een voorbeeld geven.

In een experiment zijn een flink aantal mensen die elkaar van te voren niet kenden op toevalsbasis ingedeeld in twee groepen. Groep nummer één ging samen een ritje maken in de achtbaan. Wat groep nummer twee precies deed is mij niet bekend, in ieder geval beleefden ze samen niets speciaals. Ik stel me voor dat ze in de Efteling onder de Python een biertje dronken en luisterden naar het gegil van groep nummer één, die boven hun hoofden over de rails zoefde. Na afloop vulden alle deelnemers aan het onderzoek een vragenlijst in. Wat bleek? Groep één voelde zich na het korte achtbaanritje veel sterker met elkaar verbonden dan de tweede groep. Het verschil was statistisch significant, wat betekent dat het verschil tussen de groepen niet berust op toeval.

Geen onherkenbaar verschijnsel voor mij, en wellicht voor iedereen die wel eens een reorganisatie heeft overleefd. In mijn geval werd elke afdeling om beurt gevraagd om een uur achter het bureau te blijven zitten. Wie gebeld werd, wist dat hij het veld moest ruimen. Adrenaline. Daarna treurnis. Mensen die zich afgeschreven voelden en geen idee hadden wat ze de komende jaren in godsnaam moesten gaan doen.

Die heftigheid staat in schril contract met het gemak waarmee de organisatie daarna doordraait. Na drie maanden vertrokken de ontslagen medewerkers. Een collectief gevoel van opluchting overheerste vanaf dat moment. De tijd van wij en zij was definitief voorbij. Zij, die nog wel op kantoor rondliepen, maar met hun hoofd reeds elders waren.  En wij, die mochten blijven maar dezelfde hoeveelheid werk moesten gaan opknappen. Dat gaf een plotseling gevoel van verbondenheid zoals ik daarna nooit meer ben tegengekomen.